Zzp-inzet in de zorg blijft stijgen, ondanks de voortdurende focus op schijnzelfstandigheid. De feiten staan in schril contrast tot andere berichten in de media dat het aantal zzp’ers in de zorg zou afnemen en de animo voor een dienstverband gestegen zou zijn. Wanneer verschuift de discussie van zzp naar de arbeidsmarkt?
Zorgvisie: zzp inzet verder gestegen
Zorgvisie bericht dat het aantal zzp uren in de zorgsector fors blijft stijgen. Navraag bij drie software bedrijven die de facturatie van zzp’ers inzien levert het beeld op dat de zzp inzet niet afneemt, maar toeneemt. Bendy, SelfBilling en Clevergig geven aan dat het aantal uren in januari en februari zo’n 6% hoger ligt dan dezelfde periode vorig jaar. Vooral bij Bendy was de stijging fors: in februari zelfs 28% meer inzet dan in januari. Dit past bij het beeld dat de inhuur van zzp’ers in de zorg alleen in week 1 een grote dip kende, maar daarna weer doorstootte. Zorgorganisaties blijken niet zonder zzp’ers te kunnen en de bereidheid om terug in loondienst te gaan is laag.
‘ZZP’ers zijn volhardend’
Het dienstverband biedt te weinig eigen regie en zorgt er nog steeds voor dat zorgprofessionals ook in januari en februari starten als zzp’er in de zorg. Het valt de software bedrijven op dat zzp’ers volharden in hun keuze om als zelfstandige actief te zijn en te blijven. “Tot nu toe zien we volharding bij zzp’ers om zelfstandig te zijn” omdat “de drang naar flexibiliteit en autonomie blijft. Dit zijn de voornaamste redenen om vanuit loondienst naar zzp’er of naar een uitzendbureau te gaan.” Onderzoek laat zien dat 84% van de zzp’ers op dit moment niet van plan is de overstap naar loondienst te maken. Toch wordt dit niet zo geframed. Een HR adviesbureau probeert te verkopen dat de stijging van 9% van de zzp’ers ‘maar liefst’ naar 16% bereidwilligen gestegen is. Die negatieve insteek zien we vaker.
Vooral negatieve aandacht voor zzp ontwikkelingen
Het valt op dat er in de media en op socials vooral negatieve aandacht is voor ontwikkelingen rondom zzp’ers. Zo probeerde de NOS vorige week de aandacht weer op zzp’ers te richten met een artikel over clausules in overeenkomsten. Oud nieuws en voor zzp’ers weinig relevant, want een terugbetalingsclausule is zo vreemd nog niet. Vorige maand waren media druk met uitleggen dat de groep zzp’ers in de zorg met – maar liefst – 800 afnam. Op 200.000 totaal. Marginaal dus. We zien in het operatiekamers artikel van het FD deze week een bijzondere stellingname van een ‘zzp-specialist‘. Zorgmedewerkers worden “wél enthousiast over het arbeidscontract” als ze “de risico’s kennen die aan schijnzelfstandigheid kleven”. Alsof een zzp’er plotseling een schijnzelfstandige kan zijn. Zorgmedewerkers worden niet enthousiast van een dienstverband en je kunt niet zomaar schijnzelfstandige worden.
De aandacht die zzp’ers in negatieve zin krijgen, zou je toch liever besteed willen zien aan een ander onderwerp.
Weinig aandacht voor de arbeidsmarkt
Wat lezen we niet in de media? We missen de bredere gevolgen voor de arbeidsmarkt door de aanpak op schijnzelfstandigheid. Je zou je na drie maanden ‘handhaving nieuwe stijl’ kunnen afvragen of de huidige koers van de aanpak op schijnzelfstandigheid nog wel past bij deze arbeidsmarkt. Tel daarbij op dat de Hoge Raad een uitspraak heeft gedaan in de richting van ondernemerschap. Daar lezen we ook weinig over. Wat zegt het als het aantal zzp-uren blijft stijgen, ondanks pogingen om zelfstandigheid te ontmoedigen? Wat zegt het als operatiekamers sluiten, omdat sommige bestuurders het toch niet aandurven? Welke signalen geef je af aan zorgprofessionals die bewust kiezen voor ondernemerschap, maar last hebben van een aanpak tegen schijnzelfstandigheid? Wat zegt het over het vaste contract als de uitstroom richting zzp aanhoudt, ondanks waarschuwingen en druk vanuit regelgeving? Dat lijken wezenlijke onderwerpen. Toch lijkt er een campagne gaande waarin er voortdurend weer teruggewezen wordt naar handhaving schijnzelfstandigheid als oplossing voor de arbeidsmarkt. Het is aan de politiek om een heel andere aanpak richting zzp’ers en de arbeidsmarkt af te dwingen.
Lex Tabak
Expert zzp-schap in de zorg. Als oud verpleegkundige en ervaren zzp’er, schrijft Lex sinds 2006 over de positie van zzp’ers in de zorg